آشنایی با اصطلاحات رایج گمرکی برای واردکنندگان تازهکار
آشنایی با اصطلاحات رایج گمرکی برای واردکنندگان تازهکار، گام بسیار مهمی در موفقیت در فرآیند واردات کالا به شمار میرود. در ادامه، فهرستی از مهمترین اصطلاحات گمرکی به همراه توضیحی ساده برای هرکدام ارائه شده است:
اصطلاحات پایهای و رایج در گمرک:
1. اظهارنامه گمرکی (Customs Declaration)
فرمی است که واردکننده یا نماینده او اطلاعات کامل کالا را در آن وارد میکند تا به گمرک ارائه دهد. این اطلاعات شامل نوع کالا، ارزش، تعداد، کشور مبدا و مقصد است.
2. ترخیص کالا (Clearance of Goods)
مجموعه اقدامات اداری و فنی است که باید برای خروج کالا از گمرک انجام شود، شامل پرداخت حقوق گمرکی، مالیاتها و ارائه مدارک لازم.
3. تعرفه گمرکی (Customs Tariff)
کدی عددی است که برای شناسایی نوع کالا و تعیین میزان حقوق ورودی و سایر هزینهها استفاده میشود. به این کد، HS Code هم میگویند.
4. حقوق و عوارض گمرکی (Customs Duties & Taxes)
مبلغی است که دولت برای واردات کالا از واردکننده دریافت میکند. شامل حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، سود بازرگانی و سایر هزینهها است.
5. پروانه ورود (Import Permit)
مجوزی که واردکننده باید از سازمانهای ذیربط دریافت کند تا اجازه واردات کالای خاصی را داشته باشد.
6. ثبت سفارش (Order Registration)
فرآیندی در سامانه جامع تجارت که طی آن واردکننده مشخص میکند چه کالایی با چه شرایطی قصد وارد کردن دارد. این مرحله پیش از ترخیص کالا انجام میشود.
7. فاکتور تجاری (Commercial Invoice)
سندی است که فروشنده خارجی صادر میکند و شامل اطلاعاتی مانند قیمت، مشخصات کالا، شرایط پرداخت و حمل میباشد.
8. بارنامه (Bill of Lading – B/L)
سند حمل و نقل است که شرکت حملونقل آن را صادر میکند و مشخصکننده مالکیت کالا و مسیر حمل آن است.
9. مانیفست (Manifest)
لیست کلی محمولههای موجود در یک وسیله حملونقل (مثلاً کشتی یا کامیون) که توسط شرکت حمل صادر میشود.
10. ترانزیت (Transit)
عبور کالا از یک کشور به کشور دیگر بدون اینکه در کشور واسطه ترخیص شود. دو نوع دارد: ترانزیت داخلی و ترانزیت خارجی.
11. قرنطینه (Quarantine)
در صورت نیاز به بررسیهای بهداشتی (مثلاً کالاهای دامی، گیاهی یا غذایی)، کالا باید توسط سازمانهای مرتبط تأییدیه بگیرد.
12. کالای متروکه (Abandoned Goods)
کالایی که بیش از زمان مجاز در گمرک باقی بماند و ترخیص نشود، ممکن است توسط گمرک ضبط یا به فروش گذاشته شود.

آشنایی با اصطلاحات رایج گمرکی
نکات مهم برای واردکنندگان تازهکار:
-
قبل از خرید کالا، استعلام تعرفه گمرکی و مجوزهای لازم را از سازمانهای ذیربط بگیرید.
-
سامانه جامع تجارت ایران (www.ntsw.ir) درگاه رسمی برای ثبت سفارش و پیگیری مراحل واردات است.
-
از یک ترخیصکار یا کارگزار گمرکی مجرب کمک بگیرید تا در مراحل اولیه دچار خطا نشوید.
در ادامه، یک جدول ساده از اصطلاحات رایج گمرکی به همراه معادل انگلیسی و توضیح کوتاه و در انتها هم یک چکلیست مراحل واردات کالا برای واردکنندگان تازهکار ارائه شده است:
🧾 جدول اصطلاحات گمرکی
اصطلاح فارسی | معادل انگلیسی | توضیح ساده و کاربرد |
---|---|---|
اظهارنامه گمرکی | Customs Declaration | فرم اطلاعات کالا برای گمرک |
ترخیص کالا | Clearance of Goods | دریافت مجوز خروج کالا از گمرک |
تعرفه گمرکی (HS Code) | Customs Tariff / HS Code | کد بینالمللی شناسایی نوع کالا |
حقوق و عوارض گمرکی | Customs Duties & Taxes | مبالغ پرداختی بابت واردات |
ثبت سفارش | Order Registration | ثبت مشخصات کالا در سامانه تجارت |
پروانه ورود | Import Permit | مجوز رسمی برای واردات کالای خاص |
فاکتور تجاری | Commercial Invoice | سند خرید کالا از فروشنده خارجی |
بارنامه | Bill of Lading (B/L) | سند حمل کالا توسط شرکت حملونقل |
مانیفست | Manifest | لیست کلی بارهای یک وسیله حمل |
ترانزیت | Transit | عبور کالا از کشور ثالث بدون ترخیص |
قرنطینه کالا | Quarantine Inspection | بررسی بهداشتی برای کالاهای خاص |
کالای متروکه | Abandoned Goods | کالایی که ترخیص نشود و توقیف شود |
کارگزار گمرکی | Customs Broker | نماینده رسمی برای انجام امور گمرکی |
قبض انبار | Warehouse Receipt | سند ورود کالا به انبار گمرک |
گواهی مبدا | Certificate of Origin | سندی برای تعیین کشور سازنده کالا |
✅ چکلیست مراحل واردات کالا
-
بررسی قوانین واردات کالا
-
اطمینان از مجاز بودن واردات کالا
-
بررسی تعرفه گمرکی و HS Code
-
-
اخذ مجوزهای لازم
-
مجوز بهداشت، استاندارد، محیط زیست، و… (در صورت نیاز)
-
-
ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت
-
برقراری ارتباط با فروشنده خارجی
-
دریافت پیشفاکتور (Proforma Invoice)
-
-
پرداخت و هماهنگی حمل کالا
-
انتخاب شرکت حملونقل، گرفتن بارنامه
-
-
ورود کالا به گمرک ایران
-
دریافت قبض انبار
-
-
ارائه اظهارنامه گمرکی
-
ارائه اسناد به گمرک + بررسی کارشناس گمرکی
-
-
پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
-
دریافت مجوز ترخیص و خروج کالا
-
حمل کالا به مقصد نهایی (انبار یا فروشگاه)